Bir boyutta Hareket

3.Kuvvet ve Hareket
9.3.1.3.Bir Boyutta Hareket

Konum ve yer değiştirme 


Hareket doğru boyunca gerçekleşiyorsa , yani bir boyutta gerçekleşiyorsa, vektörel gösterimi kullanmadan hareketi tam olarak tanımlayabiliriz. Doğru üzerinde bir referans noktası seçerek , hareketli cismin konumunu bu referans noktasına göre tanımlayabiliriz. Cisim - x yönünde hereket ediyorsa yer değiştirmesi negatif, +x yönünde hareket ediyorsa yer değiştirmesi pozitif olacaktır. Dolayısıyla hareketli bir cismin yer değiştirmesi ve büyüklüğü ile ile istediğimiz  bilgileri  elde edebiliriz. 
Yer değiştirme hareket eden bir cismin ilk ve son konumu arasındaki fark olarak taımlanır.

Yer değiştirme = Son konum - İlk konum
Konum- zaman grafiği aşağıdaki gibi çizilir. Konum - zaman garafiğinin  eğimi hıza eşittir.

Örnek :  tabloda bir hareketliye ait veriler verilmiştir. Bunları kullanarak çizilen bir garfik aşağıdaki gibi olur.

Birim zamandaki yer değiştirmeye hız denir.

Hız = (Son konum- ilk konum)   
             Geçen süre


Gafiği çizilen hareketli eşit zaman aralıklarında eşit yollar almıştır yani sabit hızla bir doğru boyunca  hareket etmiştir. Buna düzgün doğrusal hareket diyoruz.
Eğim = Hız = (Son konum - ilk konum) = 50 - 0  = 10 m/s
                              Geçen süre                     5 - 0














Örnek
aşağıdaki grafitke konum zaman garfiği verilen hareketlinin hareketini inceleyiniz, 
hızları kaç m/s dir , yer değiştirmesi kaç metredir?

Hareketli başlangıç anında 0 noktasındadır. 0-4 saniye aralığında +x yönünde 10 m yer değiştirmiş, 4-6 saniye aralığında yer değiştirmemiş yani durmuş, 6- 10 saniye aralığında -x yönünde 20 m yer değiştirmiştir.

0-4 saniye aralığında hızı
V1=10/4 = 2.5 m/s

4-6 saniye aralığında 
V2=0

6-10 saniye aralığında 
V3= 20/4 = 5 m/s dir.

Toplam yer değiştirmesi=10+0-20=-10 m dir.

Ortalama hız ve ortalama sürat 

Örnek

Soruyu çözerken ilk önce verilenler ve  istenen yazılmalıdır.
Verilenler
x1=60 m                 x2=240 m
v1=15 m/s               v2=30 m/s

İstenen ortalama hız

Ortalama hız=Toplam yer değiştirme / Toplam süre 

Süreyi bilmediğim için önce bunu hesaplamalıyım

Süre=yer değiştirme/hız dır.

t1=60/15=4 s               t2=240/30= 8 s toplam süre= 4+8= 12 s

Ortalama Hız=(240+60)/12=25 m/s

Cevap c seçeneğidir.